Thầy Nghệ Nhân Minh Thao – Người đánh thức linh hồn của đất và truyền lửa nghề đến thế hệ trẻ

KNNT – Làng gốm cổ Bát Tràng vẫn ngày ngày nhuộm khói, như hơi thở của thời gian. Trong không gian ấy, Thầy Nghệ Nhân Minh Thao, sinh năm 1996, chọn sống cùng đất và lửa, thứ chất liệu tưởng như quen thuộc, nhưng với anh lại là một thế giới có linh hồn riêng. Anh dạy vẽ gốm, hướng dẫn người khác nặn hình, nhưng điều anh thực sự truyền lại là cảm nhận về sự sống trong từng khối đất.

Trong nghề gốm đất như một sinh thể

“Mỗi khối đất với tôi giống như một sinh thể đang ngủ. Khi chạm tay vào, tôi không chỉ nặn hình mà đang đánh thức linh hồn bên trong nó” – Sau nhiều năm gắn bó, anh nhận ra: đất có phản ứng riêng với người chạm vào nó. Nó cảm được nhịp tim, sức ép từ bàn tay, và cả tâm trạng của người nặn. Một ngày vội vã, đất dễ nứt vỡ. Một ngày tĩnh lặng, nó lại mềm mại, ngoan ngoãn như thấu hiểu được hơi thở người thợ.

Giữa tiếng bàn xoay tròn đều, Thầy Nghệ Nhân Minh Thao không cố gắng kiểm soát hình khối. Anh để đất dẫn dắt, để đôi tay trở thành cầu nối giữa cảm xúc và chất liệu. Anh tâm niệm rằng một tác phẩm đẹp không sinh ra từ ý chí áp đặt, mà từ sự đồng thuận giữa con người và đất. Đó là thứ kỹ thuật không thể ghi trong giáo trình, chỉ có thể hình thành bằng trải nghiệm, cảm giác và sự lắng nghe.

Thầy Nghệ Nhân Minh Thao: “Đi chậm để còn nghe thấy nghề”

Khi tốc độ được xem là thước đo của thành công trong thời đại công nghệ cao, Thầy Nghệ Nhân Minh Thao lại chọn cho mình một nhịp sống khác, chậm rãi, tĩnh tại và đủ lắng để lắng nghe tiếng nói của nghề. Anh hiểu rằng, công nghệ có thể tạo ra vô số cơ hội, nhưng cũng dễ khiến con người quên mất vẻ đẹp của sự thủ công, bàn tay, trái tim và thời gian hòa làm một. Chính vì thế, anh vẫn miệt mài giữ cách làm cũ: tay nặn, mắt nhìn, tim cảm. Đó không phải là sự chống lại thời đại, mà là cách anh gìn giữ giá trị con người trong từng chuyển động nhỏ bé, và hơn hết, cảm xúc mới là yếu tố khiến một tác phẩm thực sự có linh hồn.

Đắm chìm trong mùi đất ẩm và hơi lửạ tại xưởng gốm, anh thường ngồi rất lâu trong im lặng. Không phải để suy tưởng, mà chỉ để nghe: tiếng bàn xoay đều đặn, tiếng đất co lại khi khô, tiếng lửa khẽ chạm vào men. Chính trong những khoảng lặng đó, nghề trở nên rõ ràng nhất, không còn là công việc, mà là một hình thức tồn tại. “Lúc im lặng nhất là khi tôi cảm thấy kết nối sâu nhất với đất”, anh tâm sự.

Anh ví việc làm gốm như viết nhật ký, mỗi sản phẩm là một dòng ghi chép cảm xúc. Có những ngày, anh chỉ tạo ra một món nhỏ để ghi lại tâm trạng, không cần hoàn hảo, không cần trưng bày. Những tác phẩm ấy nằm yên trong góc xưởng, thấm hơi đất và giữ lại dấu vết của những buổi chiều lặng lẽ, buồn, vui hay chỉ là bình yên. Mỗi khối đất khô đi, với anh, đều mang theo hơi thở của người làm ra nó, một cách lưu giữ ký ức bằng vật chất, bằng thời gian và bằng cảm xúc.

Viết tiếp hành trình giữ lửa và truyền lửa nghề đến thế hệ trẻ yêu nghề

Bát Tràng có hàng trăm nghệ nhân, nhưng ít người trẻ chọn gắn bó trọn đời với nghề. Thầy Nghệ Nhân Minh Thao là một trong số ít ấy. Trong những buổi dạy nghề, anh để học trò tự chạm vào đất, tự sai, rồi tự hiểu. Anh dạy họ không phải cách nặn, mà là cách nghe: nghe đất, nghe hơi nước, nghe chính sự kiên nhẫn của mình. Với anh, kỹ thuật chỉ là phương tiện; còn thái độ, sự tập trung và lòng tôn trọng mới là cốt lõi của nghề.

Ở Thầy Nghệ Nhân Minh Thao, có sự lặng lẽ của người thợ, nhưng cũng có sự tỉnh táo của người dẫn dắt, biết điều gì cần giữ để không đánh mất gốc, và điều gì cần thay đổi để nghề không bị đóng khung trong quá khứ. Có lẽ vì thế, trong từng sản phẩm của anh, người ta luôn thấy một điều rất riêng và đủ sâu để khiến người xem lặng lại.

Trước khi khép lại chuyên mục nghệ thuật làm gốm thủ công ngày hôm nay, chúc anh tiếp tục vững tay nghề, bền lòng với đất, và lan tỏa tình yêu gốm đến nhiều trái tim trẻ hơn nữa.